The Chess Manual Of Avoidable Mistakes Auteur: Romain Edouard Recensie: Gerard Rill

Romain Edouard Begin van 2013 benaderde Thinkers Publishing de Franse grootmeester Romain Edouard om een schaakboek te schrijven. Hij mocht zelf een origineel onderwerp bedenken. Toen hij daarover na dacht vroeg hij zich af welk soort boek hem had kunnen helpen als jonge schaker, maar dat nog niet bestaat. Hij bedacht toen dat het interessant zou zijn om te laten zien hoe hij zelf zijn praktische fouten heeft aangepakt: een boek met fouten! Edouard heeft zijn partijen van de laatste 10 jaar doorlopen en heeft er uiteindelijk zo’n 100 gebruikt voor dit boek. God, wat een fouten heeft die man gemaakt! Ik moet zeggen dat ik zijn schaamteloosheid bewonder. Er staan blunders in die ik nooit meer van mijn leven terug zou willen zien. Zo toont hij een fragment uit een partij met Mihail Marin. Edouard wint een stuk en komt dicht bij de winst, maar laat het uiteindelijk verzanden in een volstrekte remise stand: wit (Marin) met koning en toren tegen zwart (Edouard) met koning, loper en (door de loper gedekte) pion. Edouard biedt remise aan die Marin zonder aarzeling af slaat. Hij kon niet geloven dat zijn remise werd afgeslagen en speelt vanaf dat moment al zijn zetten á tempo. Er gebeurt lange tijd niets en op de 80-e zet heeft hij een nieuw notatievel nodig. Wat te doen? Eerst een zet doen en dan een nieuw vel pakken, of een nieuw vel pakken en dan de zet doen? Hij speelt een zet met één hand en pakt met de andere hand een nieuw vel. Oeps, pion kwijt. Nog niets aan de hand, nog steeds is de stelling potremise. Het á tempo spelen gaat door, maar op zet 102 speelt Edouard de enige zet waardoor wit met een trucje zijn loper kan winnen. Hij besluit het fragment met: experience won against the child. We kennen allemaal dit kinderachtige gedrag, toch? Het boek is ingedeeld in 4 hoofdstukken: 1. Objectivity throughout a chess game 2. General reasons for blundering 3. Concrete moves and concessions 4. A few key tips to improve your results Per onderwerp laat Edouard een hele reeks partijen en partijfragmenten zien. Regelmatig vat hij het geleerde kernachtig samen in een “regel”, een “idee”, een “waarschuwing” of een “conclusie”. Dit levert altijd interessante uitspraken op, al kan ik het niet altijd met hem eens zijn. Zo zegt hij dat de belangrijkste redenen voor blunderen tijdgebrek en stress zijn. M.a.w.: je maakt fouten die je tijdens het analyseren in een ontspannen setting niet maakt. Ik heb te vaak meegemaakt dat ik zetten die ik thuis had bedacht, eenmaal achter het bord zittend heb moeten verwerpen omdat ze verliezend waren. Dat kan liggen aan mijn analysekwaliteiten, maar de wedstrijdspanning levert mij een scherpte op die ik thuis mis. Ofwel: stress helpt mij juist betere zetten te doen. Maar ik moet zeggen dat er ook een aantal juwelen tussen zitten, die soms zelfs onbedoeld grappig zijn. “When you relax during the game , you should never forget completely about your position.”

(Stelling na zwarts 40-e zet uit de partij Leko – Caruana, Tata 2013)

Peter Leko maakte hier even een wandelingetje van een paar minuten, in de veronderstelling een volstrekt winnende positie te hebben. Toen hij terug kwam zag hij zijn stelling weer, maar kon zich niet meer herinneren hoe hij het kon uitmaken. Pas na een ruime denkpauze wist hij het weer: zwarts laatste zet was 40…g7-g5, dus volgde: 41.fg6 fg6 42.g5 hg5 43.Lg5 Lg7 44.h5 T8b4 45.gh6 en zwart gaf op. Elk hoofdstuk wordt besloten met een aantal opgaven, die best pittig zijn, moet ik zeggen. Niet het soort dat je even bladerend door een boek oplost, maar waarbij een schaakbord (hebben jullie dat nog wel?) erg handig is. Nu is het natuurlijk de bedoeling dat je dezelfde leerzame fout maakt als Edouard (grote kans), maar hier wordt het boek wel weer een beetje een standaard leerboek. Dat laatste zie je ook terug in de regels die hij door het boek heen formuleert. Ze zijn zonder uitzondering waar, maar er zitten wel veel open deuren tussen. Alles bij elkaar Edouard heeft een geweldige poging gedaan om een nieuwe soort schaakboek te schrijven. De herkenbaarheid van de fouten en blunders is groot, ook voor ons – mindere goden. De voorbeelden die hij laat zien zijn erg goed en beklijven (bij mij). Misschien is dat laatste wel zijn grootste verdienste in dit bijzondere schaakboek.